Mazowsze – historia, kultura i język regionu otwockiego

 Mazowsze – historia, kultura i język regionu otwockiego

Otwock i cały powiat otwocki są nieodłącznie związane z historią Mazowsza. Choć współczesne granice administracyjne województwa mazowieckiego nie pokrywają się z historycznym zasięgiem tej krainy, to region otwocki od zawsze był jej integralną częścią.

W średniowieczu Mazowsze obejmowało znacznie większy obszar, sięgając daleko na północny wschód. Dopiero w XVI wieku zostało włączone w skład Królestwa Polskiego. Z biegiem czasu granice Mazowsza ulegały zmianom, a jego podział administracyjny ewoluował.

Danckerts Cornelis Regni Poloniae Ducatus Mazoviae et Province Cujaviae 1713

Podziały etnograficzne i kulturowe

Aby w pełni zrozumieć specyfikę regionu otwockiego, warto przyjrzeć się podziałom etnograficznym i kulturowym Mazowsza. Oskar Kolberg, wybitny badacz kultury ludowej, wyróżniał na Mazowszu kilka podregionów, w tym Mazowsze Stare (Kurpie), Podlasie, Mazowsze Polne i Mazowsze Leśne. To właśnie na Mazowszu Leśnym, położonym po prawej stronie Wisły, znajduje się obecnie powiat otwocki.

Z kolei Jan Bystroń, językoznawca i geograf, wprowadził pojęcie Mazowsza Południowego, które obejmuje cały obszar powiatu otwockiego. Natomiast Kazimierz Nitsch, badacz gwar ludowych, dzielił Mazowsze na bliższe i dalsze, wyznaczając granicę między tymi regionami w taki sposób, że większa część powiatu otwocki znajduje się w granicach Mazowsza Bliższego, a Wiązowna i okolice – w Mazowszu Dalszym.

Mazowsze dawniej i dziś

Historia Mazowsza jest bogata i zawiła. Region otwocki, choć niewielki, odgrywał w niej istotną rolę. Zróżnicowanie etnograficzne i kulturowe tego obszaru świadczy o jego wyjątkowym charakterze. Podziały zaproponowane przez Kolberga, Bystronia i Nitscha pozwalają lepiej zrozumieć złożoność Mazowsza i jego poszczególnych części, w tym powiatu otwockiego.

Autor: Piotr Stefański

Podobało się ? wejdź na nasz kanał na YT

literatura:

http://oskarkolberg.pl/pl-PL/Page/79
Jan Bystroń, Dzieje obyczajów w dawnej Polsce wiek XVI-XVIII, tom I, 1933
http://www.dialektologia.uw.edu.pl/index.php?l1=opis-dialektow&l2=dialekt-mazowiecki&l3
Janusz Kamocki, Zarys grup etnograficznych w Polsce, 1992
Jan Bystroń, Dzieje obyczajów w dawnej Polsce: wiek XVI-XVIII, t. I, 1933
Adam Kasperowicz, Najdawniejsza przynależność terytorialna Mazowsza południowego w Przegląd Historyczny 76/1, 15-41, 1985
Leszek Zugaj Adam Budyta, Nasza Kołbiel 3/2017 - 1/2019
Łukasz Maurycy Stanaszek, Nadwiślańskie Urzecze, 2021
Marian Benko, Dawne ośrodki miejskie południowego Mazowsza prawobrzeżnego w Ochrona Zabytków 9/4 (35) 1956
Stanisława i Krzysztof Oktabińscy Z dziejów Glinianki i okolic. Szkice o Ziemi Otwockiej, 2009
Krzysztof Oktabiński, Nad mienią i świdrem - letniska, 2005