Podkurek – czy to tylko przekąska, czy coś więcej?

Wśród licznych zwyczajów i obrzędów, które kształtowały życie na polskich dworach szlacheckich, szczególnie interesującym wydaje się być podkurek. Choć dziś to pojęcie może być mało znane, w przeszłości pełniło istotną rolę w nocnym życiu mieszkańców powiatu otwockiego i innych regionów Polski.

Podkurek – co to takiego?

Podkurek to nic innego jak dawna tradycja spożywania niewielkiego posiłku tuż przed snem - tuż przed pianiem koguta. Stąd nazwa podkurek W skład takiego posiłku wchodziły zazwyczaj lekkie dania, obowiązkowo podawane z kieliszkiem słodkiego alkoholu, takiego jak krupnik czy poncz. Miał on stanowić pożywne uzupełnienie diety na noc.

Podkurek zapustny – symboliczne pożegnanie mięsa

Szczególną odmianą podkurka był ten serwowany w ostatki, czyli we wtorek przed Popielcem. Składał się on z jaj, mleka i śledzi, symbolizując przejście od obfitych, mięsnych posiłków okresu karnawału do postnych potraw Wielkiego Postu.

Zanik tradycji

Choć tradycja podkurka była głęboko zakorzeniona w polskiej kulturze, z czasem została zapomniana. Głównym powodem jest zmiana naszych nawyków żywieniowych i zaleceń dietetycznych. Obecnie odradza się spożywanie posiłków tuż przed snem..

Podkurek na ziemi Otwockiej

Choć nie zachowały się szczegółowe zapiski dotyczące podkurków spożywanych na dworach ziemiańskich w powiecie otwockim, można przypuszczać, że zwyczaj ten był tam powszechny.

Inne znaczenia słowa "podkurek"

Oprócz nocnej przekąski, słowo "podkurek" miało również inne znaczenia. Oznaczało zarówno porę nad ranem, doświt, kiedy kury pieją, jak i śniadanie podawane po całonocnej zabawie, często składadało się z bardziej sycących potraw, takich jak barszcz, bigos czy kiełbasa.

Podsumowanie

Podkurek to fascynujący element polskiej kultury kulinarnej, który choć dziś wydaje się odległy, stanowi świadectwo bogatych tradycji naszych przodków. Choć zwyczaj ten odszedł w zapomnienie, warto go przypominać, by docenić różnorodność i bogactwo naszej kulinarnej przeszłości.

Autor: Piotr Stefański

Podobało się ? wejdź na nasz kanał na YT

literatura: Zygmunt Gloger Encyklopedia staropolska t. IV Borowiak S., O ziemiańskim stole słów kilka.. https://dobrzyca-muzeum.pl/artykul.php?id=70